بحران نقدینگی در صنعت دارو/ نگرانی از گرانی افسارگسیخته در 1404

به گزارش قیمت ۳۶۰، آمار‌ها نشان می‌دهد صنعت داروسازی ایران امروز با کاهشی معنادار در ارزش اقتصادی خود مواجه شده است. این کاهش ارزش که طی پنج سال اخیر به رقم حیرت‌انگیز ۲۳ همت رسیده، سوالی بنیادین را به ذهن متبادر می‌کند: چه عواملی این صنعت راهبردی را به سمت اضمحلال سوق داده‌اند؟

اما عوامل مختلفی در سال‌های اخیر دست به دست هم داده‌اند تا این صنعت را در مسیری نزولی قرار دهند. ساختار‌های ناکارآمد اقتصادی، سیاست‌های متناقض ارزی، نظام بیمه‌ای پرچالش، قیمت‌گذاری‌های دستوری و عدم همگامی با استاندارد‌های روز جهانی، همگی به عنوان عوامل تضعیف‌کننده این صنعت شناخته می‌شوند.

آنچه شرایط را بحرانی‌تر کرده، شکاف عمیق میان سرعت استهلاک و فرسودگی زیرساخت‌های تولیدی با میزان سرمایه‌گذاری‌های جدید است. در شرایطی که صنایع داروسازی در کشور‌های پیشرفته و حتی در حال توسعه، سالانه بخش قابل توجهی از سود خود را صرف نوسازی تجهیزات، ارتقای فناوری و تحقیق و توسعه می‌کنند، صنعت داروی ایران گرفتار چرخه معیوبی شده که در آن، سرمایه‌گذاری جدید کمتر از نرخ استهلاک بوده و این به معنای عقب‌ماندگی تدریجی از قافله رقابت جهانی است.

مکانیسم کاهش ارزش اقتصادی صنعت دارو

آرش محبوبی، داروساز با اشاره به مشکلات تأمین ارز و ورود ناکافی نقدینگی به صنعت از طریق داروخانه‌ها، تصریح می‌کند: «این عوامل باعث شده صنعت شروع به استهلاک بیش از سرمایه‌گذاری کند؛ یعنی خروجی صنعت بیشتر از ورودی آن بوده و پس از مدتی، چروکیدگی صنعت اتفاق افتاده است که گزارش‌ها هم همین مطلب را نشان می‌دهد.»

محبوبی به اجرای طرح دارویار در سال گذشته و عدم عملکرد مناسب نهاد‌های مسئول در پرداخت به‌موقع مابه‌التفاوت ارزی و بدهی‌های بیمه‌ای اشاره می‌کند: «در اسفندماه ۱۴۰۳، بیمه تأمین اجتماعی سهم خود را تنها تا مهرماه تسویه کرده و به نظر می‌رسد پرداخت دیگری در کار نخواهد بود. این یعنی در پایان سال، نزدیک به ۵ یا ۶ ماه عدم پرداخت خواهیم داشت.»

راهکار‌های برون‌رفت از بحران

در خصوص راهکار‌های مقابله با این بحران، محبوبی معتقد است علاوه بر چالش قیمت‌گذاری دستوری محدود در صنعت دارو، چند فاکتور دیگر نیز وجود دارد. یکی از مشکلات اینست که ما با یک صنعت بیمه مواجه هستیم که به شدت مشکل نقدینگی دارد. این صنعت بیمه ضعیف عملاً صنعت دارو را دارد پایین می‌کشد.»

محبوبی راهکار مشخصی را پیشنهاد می‌دهد: «بیمه‌ها می‌توانند این قصه را رفع کنند، خیلی ساده است. دسترسی دارند به بیمارانشان و می‌توانند در واقع پرداخت مستقیم داشته باشند به خود بیمار و به این وسیله با ورود نقدینگی مستقیم به چرخه داروخانه‌ها، سرعت چرخش سرمایه بالا برود.»