شش آسیب بلندمرتبه‌سازی؛ ساختمان‌های بلند چه خطراتی دارند؟

در سال های اخیر و تشدید بحران مسکن راه حل های مختلفی در این راستا مطرح شده که بلند مرتبه سازی در کلانشهرهایی مثل پایتخت که با مشکل زمین مواجه اند از آن جمله بوده است اگرچه بسیاری از مسئولان و کارشناسان چندان به بلند مرتبه سازی اعتقادی نداشته و ساخت خانه های ویلایی را به عنوان رویکرد خود و متناسب با فرهنگ جامعه اعلام کرده اند .

بیشتر بخوانید: محبوب‌ترین متراژ مسکن برای تهرانی‌ها به گواه آمارهای رسمی اعلام شد

در واقع این گروه معتقدند با بلند مرتبه سازی افراد و گروه های ضعیف جامعه صاحب خانه نخواهند شد . این رویکرد به نوعی تعبیر درستی است چرا که بر خالف تمامی کشورهای جهان که ساکنان ساختمان ها چند طبقه و برج ها را افراد متوسط تشکیل می دهند در ایران برج نشینی به نشانه ای برای افراد متمول بدل شده است .

اما آنچه مسلم است با چالش زمین که هم اکنون وجود دارد و توسعه افقی شهرها که تامین زیر ساخت های آن سنگی بزرگ مقابل پای دولت است چاره ای جز حرکت به سمت بلند مرتبه سازی وجود ندارد و ضرورت دارد این فرهنگ غلط در جامعه اصالح شود.

چالش کمبود زمین یکی از چالش های بزرگ خانه دار شدن در شهرهای بزرگ و پایتخت، کمبود زمین است. تهران با تراکم جمعیتی حدود ۱۱.۰۰۰ نفر در هر کیلومتر مربع، یکی از متراکم ترین شهرهای جهان است. با توجه به محدودیت های جغرافیایی و فضای محدود شهری، بلندمرتبه سازی می تواند به استفاده بهینه از زمین های موجود کمک کند.

این نوع ساخت وساز به توسعه فضای سبز و فضاهای عمومی بیشتر منجر می شود که برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان ضروری است. کارشناسان زمانی که صحبت از خانه های ویلایی می شود، اعلام می کنند به دلیل تجمع افراد در شهرهای بزرگ و پایتخت ساخت خانه های بزرگ ویالیی عملا امکان پذیر نیست.

در بسیاری از کشورهای دنیا برای حل مشکل مسکن از بلند مرتبه سازی استفاده شده است. به طور معمول در کشورهای پیشرفته اقشار متوسط و متوسط پایین به سراغ آپارتمان می روند. افرادی که در طبقات بالاتری از لحاظ اقتصادی قرار دارند، در خانه های ویلایی زندگی می کنند زیرا می توانند هزینه های این خانه ها را پرداخت کنند.

در ایران این قضیه برعکس شده است و هر کس برج نشین است، پولدارتر است. زیرا برج ها اغلب در مناطق شمالی و غرب تهران ساخته می شوند که در آن مناطق زمین بسیار گران است و کسی که می تواند در آن مناطق زندگی کند، از لحاظ مالی وضع بسیار خوبی دارد.

چنین فرهنگ اشتباهی در کشور جا افتاده است. مستاجران با بلند مرتبه سازی خانه دار می شوند اما نه بلند مرتبه سازی که در کشور رایج است. بلند مرتبه سازی نباید مختص به شمال تهران یا نقاط خاص باشد بلکه باید بلند مرتبه سازی به گونه ای صورت بگیرد که افراد بتوانند مسکن تهیه کنند. مزایای بلندمرتبه سازی تهران با جمعیتی بالغ بر بیش از ۹ و نیم میلیون نفر، به یکی از پرجمعیت ترین شهرهای خاورمیانه تبدیل شده است. این جمعیت رو به رشد به مسکن و زیرساخت های بیشتری نیاز دارند.

بلندمرتبه سازی می تواند به تأمین مسکن برای این جمعیت کمک کند. طبق آمار، تا سال ،2020 بیش از 20 درصد از ساختمان های مسکونی جدید در تهران بلندمرتبه ساخته می شدند که نشان دهنده تمایل روزافزون به این نوع ساخت وساز است یکی از بزرگ ترین مشکالت تهران، ترافیک سنگین و آلودگی هوا است.

بلندمرتبه سازی در نزدیکی مراکز تجاری و اداری می تواند به کاهش مسافت های طی شده توسط شهروندان کمک کند. به عنوان مثال، در منطقه 22 تهران، با توسعه پروژه های بلندمرتبه ای مانند برج های چیتگر، تالش شده تا مراکز مسکونی و تجاری به هم نزدیک شوند. این اقدام می تواند ترافیک را تا ۱5 درصد کاهش دهد و از میزان آلودگی هوا نیز بکاهد.

بلندمرتبه سازی امکان استفاده از فناوری های نوین برای بهینه سازی مصرف انرژی را فراهم می کند. به عنوان نمونه، برج های مسکونی در تهران از سیستم های تهویه مطبوع مرکزی و انرژی های تجدیدپذیر استفاده می کنند که می تواند مصرف انرژی را تا ۳0 درصد کاهش دهد. همچنین، مدیریت متمرکز منابع آب و برق در این ساختمان ها، به بهره وری بیشتر و کاهش هدررفت منابع منجر می شود.

پروژه های بلندمرتبه سازی به افزایش ارزش زمین و امالک منجر می شوند که می تواند به توسعه اقتصادی شهر کمک کند. به عنوان مثال، در منطقه ۱ تهران، ارزش امالک پس از ساخت برج های بلندمرتبه تا 40 درصد افزایش یافته است.

بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا مانند نیویورک، توکیو و دبی با استفاده از بلندمرتبه سازی توانسته اند مشکالت مشابهی را مدیریت کنند. تهران نیز با الگوگیری از این شهرها و بهره برداری از تجارب آن ها، به دنبال ایجاد یک شهر مدرن و کارآمد است. پروژه هایی مانند برج میالد و مجموعه ایران مال نمونه هایی از این تالش ها هستند.

با توجه به رشد سریع جمعیت و چالش های موجود، بلندمرتبه سازی در تهران اهمیت ویژه ای دارد. این نوع ساخت وساز می تواند به بهبود کیفیت زندگی شهروندان، کاهش ترافیک و آلودگی هوا، بهینه سازی مصرف انرژی و توسعه اقتصادی کمک کند.

این کار با بهره گیری از تجارب جهانی و اجرای پروژه های نوین امکان پذیر است. معایب بلندمرتبه سازی درست است که به طورکلی بلندمرتبه سازی یک موهبت و مزیت است، اما باید به این مساله توجه کرد که در جایی که گسل وجود دارد، بلندمرتبه سازی ایمنی ساکنان را به خطر می اندازد.

یعنی باید حریم گسل ها مشخص شود و در درون این حریم ها حداالمکان از ساخت خانه های مسکونی اجتناب شده و فضای سبز ایجاد شود و یا در صورت ضرورت ارتفاع ساختمان ها در این مناطق محدود شده و از بلندمرتبه سازی جلوگیری شود. با توجه به گسل فعال مشاع ـ فشم در شمال تهران حتما باید پهنه بندی  محدوده این گسل با اولویت بالا مشخص و نسبت به بلند مرتبه سازی در این پهنه ها تجدید نظر شود.