نقش سیاست پولی در هسته تورم‌زا؛ فروردین 1402
بررسی‌ها نشان می‌دهد در فروردین 1402 رشد پایه پولی حدود 45 درصد بوده است
قیمت ۳۶۰-در فروردین ۱۴۰۲ سهم مانده اجرای سیاست پولی از ترازنامه بانک مرکزی یا کل رقم پایه پولی حدود ۱۴.۱ درصد بوده است. به همین ترتیب مشاهده می‌شود از کل رشد ۴۵ درصدی پایه پولی یا اصطلاحا هسته تورم‌ساز بانک مرکزی، حدود ۴.۱ واحد درصد ناشی از اجرای سیاست پولی رقم خورده است.
بر اساس آمارهای منتشر شده از بانک مرکزی، پایه پولی در اولین ماه ۱۴۰۲ حدود ۸۸۷ همت به ثبت رسیده است. این درحالیست که در ماه مشابه ۱۴۰۱ رقم پایه پولی نزدیک به ۶۱۱ همت قرار داشت و در فاصله تقریبا یکسال، حدودا با ۴۵ درصد رشد مواجه شده است.
پایه پولی یا پول پرقدرت به کل دارایی‌های بانک مرکزی گفته می‌شود و به طور خودکار هرچیزی که دارایی‌های بانک مرکزی را افزایش دهد، منجر به چاپ پول پرقدرت خواهد شد و بعدها در اثر ضریب فزاینده، به شکل چندبرابر در اقتصاد ظهور خواهد یافت.
سهم ۱۴.۱ درصدی اجرای سیاست پولی از پایه پولی در فروردین ۱۴۰۲
یکی از اجزای کمتر مورد توجه قرار گرفته پایه پولی، مانده اجرای سیاست پولی توسط بانک مرکزی است. به این ترتیب زمانیکه این بخش از پایه پولی عددی مثبت داشته باشد بدین معناست که سیاست‌های پولی بانک مرکزی انبساطی بوده‌اند.
مانده عملیات بازار باز و اعتباردهی قاعده‌مند از جمله مواردی هستند که جزء ابزار اجرای سیاست پولی بانک مرکزی تلقی شده و ممکن است پایه پولی را متورم کنند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد مانده اجرای سیاست پولی در فروردین ۱۴۰۱ حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یا به عبارتی حدود ۱۶.۴ درصد از پایه پولی بوده است. این عدد در فروردین ۱۴۰۲ حدود ۲۴.۷ درصد رشد یافته و به مبلغ ۱۲۵ همت رسیده است اما با توجه به اینکه رشد این بخش از پایه پولی کمتر از رشد کل پایه پولی بوده، سهم این شاخص از پایه پولی به ۱۴ درصد کاهش یافته است.
۴.۱ واحد درصد رشد پایه پولی در اثر اجرای سیاست پولی
به همین ترتیب بر اساس آمارهای بانک مرکزی مشاهده می‌شود از کل رشد ۴۵ درصدی پایه پولی در فروردین ۱۴۰۲، حدود ۴ درصد ناشی از رشد خالص مانده اجرای سیاست پولی بوده است. به عبارت دیگر اگر این بخش از پایه پولی دچار رشد نمی‌شد، رشد پایه پولی با ثبات سایر شرایط به ۴۱ درصد افت می‌کرد.
این درحالیست که اصلی‌ترین دلیل رشد پایه پولی در فروردین ۱۴۰۱ از سمت رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده است. آمارها نشان می‌دهد تنها این بخش از پایه پولی منجر به ۳۴.۷ درصد رشد در عدد پایه پولی شده است. درحالیکه به خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در ابتدای سال ۱۴۰۲ افزوده شده و پایه پولی از این ناحیه نیز ۱۵.۳ درصد رشد کرده، خالص بدهی دولت به بانک مرکزی کمتر شده و از این ناحیه ۱۰.۸ درصد پایه پولی کوچکتر شده است. سایر اقلام بانک مرکزی که آخرین عضو پایه پولی و دربرگیرنده مانده اجرای سیاست پولی است، در حالت کلی منجر به ۵.۸ درصد رشد کردن پایه پولی شده است.
