نرخ بیکاری 1403 واقعی است؟

 در محاسبات آماری همواره احتمال خطا وجود دارد. به همین دلیل شاخصی به نام «فاصله اطمینان» طراحی شده که نشان می‌دهد خطای اندازه‌گیری هر شاخص «حداقل» و «حداکثر» چقدر می‌تواند باشد. این مسئله خصوصا برای نماگرهای اقتصادی مهم اهمیت ویژه‌ای دارد چرا که تفاوت نرخ‌ها می‌تواند منجر به تصمیم متفاوت سیاست‌گذاران شود.

بیشتر بخوانید: اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۳؛ مهلت تسلیم، مراحل تایید و هرآنچه باید بدانید

مرکز آمار زمانی که نرخ بیکاری را اعلام می‌کند، فاصله اطمینان آن را نیز ارائه می‌دهد. این فاصله نشان می‌دهد که بین بالاترین و پایین‌ترین نرخ احتمالی ممکن، چقدر فاصله وجود دارد. گزارش این نهاد از نرخ بیکاری بهار ۱۴۰۳ حاکی از آن است که یک استان این فاصله به بیش از ۶ واحد درصد رسیده در حالی که در آمارهای سال ۱۴۰۲، بیش‌ترین اختلاف تنها ۳ واحد درصد بوده است.

برای مثال، نرخ بیکاری استان کرمانشاه به طور رسمی ۱۰.۲ درصد اعلام شده اما مرکز آمار اشاره کرده که این نرخ ممکن است در کمترین حالت ۸.۹ درصد و در بالاترین حالت ۱۵.۲ درصد باشد. بنابراین، فاصله حداقل و حداکثر نرخ بیکاری احتمالی در استان به بالای ۶ واحد درصد می‌رسد.

خطای نرخ بیکاری کل کشور در بهار ۱۴۰۳

مرکز آمار نرخ بیکاری کل کشور در بهار امسال را 8.2 درصد اعلام کرده است. همچنین، این نهاد اشاره کرده که فاصله اطمینان این نرخ بین 7.4 درصد و 8.2 درصد است. به بیان دیگر، ممکن است نرخ 8.2 درصدی که به صورت رسمی اعلام شده، در ماهیت خود خطای اندازه‌گیری داشته باشد که اگر این خطاها لحاظ شوند، نرخ بیکاری تا 7.4 درصد پایین می‌آید و یا تا 8.1 درصد بالا می‌رود. به عبارت دیگر، فاصله بین حد بالا و حد پایین نرخ بیکاری کل کشور در سال گذشته 0.7 واحد درصد است. این در حالی است که این فاصله در سال گذشته 0.5 واحد درصد بوده، بنابراین می‌توان گفت فاصله خطا در نرخ بیکاری بهار امسال نسبت به کل سال گذشته بیش‌تر شده است.

فاصله ۶.۳ واحدی بین حد بالا و پایین نرخ بیکاری در کرمانشاه

بالاترین اختلافی که بین حد بالا و پایین نرخ بیکاری در سال گذشته برآورد شده متعلق به استان کرمانشاه است. نرخ بیکاری این استان به طور رسمی 10.2 درصد اعلام شده است. با این حال، فاصله اطمینانی ارائه شده حاکی از آن است که ممکن است این نرخ در کمترین حالت 8.9 درصد و در بیش‌ترین حالت 15.2 درصد باشد. بنابراین فاصله حد بالا و پایین نرخ بیکاری در این استان 6.3 واحد درصد و بالاتر از سایر استان‌ها است. این مشاهده در حالی رخ داده که در کل سال گذشته،  بیش‌ترین فاصله بین حدهای نرخ بیکاری تنها 3 واحد درصد بوده است.

این مسئله از آن جهت حائز اهمیت است که همین حد بالا و پایین می‌تواند رتبه استان‌ها از نظر نرخ بیکاری را جابجا کند و منجر به تصمیمات متفاوت سیاست‌گذاران شود.

استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و سیستان و بلوچستان نیز جزو دو استان دیگری هستند که اختلاف فاصله اطمینان در آن‌ها به بالای 5 واحد درصد رسیده است. برای مثال، نرخ بیکاری کهگیلویه و بویراحمد 6.9 درصد اعلام شده اما حد بالا و پایین آن به ترتیب 11.6 درصد و 6.3 درصد اعلام شده است. بنابراین اختلاف بین این دو رقم به 5.3 واحد درصد رسیده و این استان را به دومین استان از نظر خطای احتمالی بالا قرار داده است.

مشخص نیست که چرا این فاصله اطمینان در برخی استان‌ها به این اندازه اختلاف دارد و در برخی استان‌های دیگر اختلاف آن ناچیز و کمتر از 3 واحد درصد است.