شرایط دریافت حق اولاد و عائله مندی چیست؟

طبق قانون کار، به تمامی افراد دارای فرزند که در شرکت‌های خصوصی یا در سازمان‌های دولتی شاغل هستند، مبلغ مشخصی در پایان هر ماه به نام حق اولاد و عائله مندی تعلق می‌گیرد. کارفرما طبق ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی، باید برای افراد متاهل و دارای فرزند پرداخت مبلغی تحت عنوان حق اولاد در نظر بگیرد. حق عائله‌مندی و حق اولاد در مورد کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی، مترادف است. در مورد کارمندان دولت تفاوت دارد.

آشنایی با حق عائله مندی اولاد

مطابق با قانون، تمامی کارگران و کارمندانی که دارای فرزند هستند، باید مبلغی را به‌عنوان حق اولاد در پایان ماه دریافت کنند. همچنین برای نخستین بار، حق عائله‌مندی برای همسر در سال 1403 در شورای عالی کار تصویب شد. حق عائله‌مندی یا میزان حق اولاد باید معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر باشد. حق عائله مندی و حق اولاد در بخش خصوصی و دولتی با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین کارگران و کارمندان باید شرایط مشخصی داشته باشند تا از این حقوق برخوردار شوند. برای راهنمایی شما، ما نکات اصلی و مهم حق عائله مندی و حق فرزند 1403 را در ادامه شرح می‌دهیم. 

چه کسانی مشمول حق عائله مندی می‌شوند؟

در پاسخ به این سوال که حق عائله مندی به چه کسانی تعلق میگیرد، باید گفت حق عائله‌ مندی در بخش خصوصی همان حق اولاد است. اما برای کسانی که در بخش‌های دولتی کار می‌کنند، حق اولاد با حق عائله‌مندی تفاوت دارد. در واقع، کارمندان دولتی در کنار دریافت حق اولاد از کمک هزینه عائله‌مندی برای همسر نیز برخوردار می‌شوند. با ثبت اطلاعات کارمندان یک مجموعه در نرم افزار محاسبه حقوق، مبلغ حق اولاد و عائله‌مندی به‌صورت خودکار همراه با سایر مزایا محاسبه و در فیش حقوقی درج می‌شود.

بیشتر بخوانید: همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در انتظار تصویب دولت

چه کسانی مشمول حق اولاد می‌شوند؟

حق اولاد باید برای تمامی فرزندان محاسبه شود. همچنین هم مردان و زنان شاغل دارای فرزند، مشمول دریافت حق اولاد می‌شوند. حق اولاد، به دو گروه، تعلق می‌گیرد: گروه اول شامل کارگران و بازنشستگان مشمول قانون کار و قانون تامین اجتماعی است. گروه دوم عبارت است از کارمندان و بازنشستگان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری.

آیا حق عائله مندی به زن تعلق میگیرد؟

در سال ۱۴۰۳ برای نخستین بار حق عائله‌مندی (حق همسر) در شورای عالی کار تصویب شد. به این ترتیب، حق تاهل ۵۰۰ هزار تومانی برای اولین بار به کارگران متاهل (زن و مرد) اعطا خواهد شد.

درصورتی‌که زوجین پس از طلاق فرزندی نداشته باشند، حق عائله مندی بعد از طلاق حذف می‌شود و این قانون برای زن و مرد فرقی ندارد. اما اگر زوجین پس از طلاق فرزندی داشته باشند، وضعیت به این صورت است که اگر حضانت فرزند با پدر باشد، حق عائله مندی به پدر تعلق می‌گیرد. یک استثنا برای بانوان مطلقه نیز وجود دارد: بانوانی که قبل از طلاق عائله مندی دریافت می‌کردند، حق عائله مندی بعد از فوت همسر یا طلاق همسر  برایشان برقرار است.

شرایط لازم برای دریافت حق عائله‌مندی شامل چه مواردی می‌شود؟

حق اولاد و عائله‌مندی به تمام کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی و همچنین، کارمندان و بازنشستگان قانون مدیریت خدمات کشوری، تعلق نمی‌گیرد. در این بخش، به بررسی شرایط دریافت حق اولاد در دو بخش مطابق  با قانون کار و مطابق با قانون خدمات کشوری در سال 1403، می‌پردازیم.

شرایط دریافت حق اولاد در قانون کار چیست؟

مطابق قانون تامین اجتماعی در ماده 86 شرایط دریافت حق اولاد کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۳، عبارت‌اند از:

1- سابقه پرداخت حق بیمه کارگر، حداقل، 720 روز کاری باشد. 

2- سن فرزندان کمتر از 18 سال باشد و درصورتی‌که بیش از این سن باشند، لازم است صرفا به تحصیل اشتغال داشته باشند (تا پایان مدت تحصیل) یا به تشخیص کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده 91 قانون تامین اجتماعی، به دلیل بیماری یا نقص عضو قادر به کار کردن نباشند.

توجه داشته باشید که از سال 1394 به بعد، کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی با هر تعداد فرزند، به تعداد فرزندان حق اولاد دریافت می کنند.

شرایط دریافت حق اولاد در قانون مدیریت خدمات کشوری

مطابق ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری و بند 4 آن، شرایط دریافت حق اولاد و حق عائله مندی برای کارمندان و بازنشستگان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، عبارت است از:

1. حق اولاد و حق عائله مندی، به کارمندان مرد شاغل، بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، تعلق می گیرد. 
2. تعلق این حق به زنان کارمند، مشروط بر این مساله است که یا دارای همسر نباشند یا همسر آن‌ها معلول یا از کارافتاده باشد  یا زن مشمول، خود به‌تنهایی عهد‌ه‌دار مخارج فرزندان باشد.
3. کمک هزینه حق اولاد، تا حداکثر سه فرزند به مشمولین پرداخت می‌شود.
4. دریافت حق اولاد، بابت فرزندان پسر، تا حداکثر ۲۵ سالگی فرزند، به شرط ادامه تحصیل و شاغل نبودن و برای فرزندان دختر، تا زمانی که ازدواج نکرده‌اند، مجاز است.

از سوالات پرتکرار درباره حق عائله مندی این است که حق عائله مندی بازنشستگان کشوری چقدر است. باتوجه‌به بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، مصوب 1386 کمک هزینه عائله مندی به بازنشسته قانون مدیریت خدمات کشوری، که دارای همسر هستند، معادل (۸۰۰) امتیاز و برای هر فرزند معادل (۲۰۰) امتیاز است.

نحوه محاسبه حق اولاد و عائله مندی 

بر اساس ماده 86 قانون حق اولاد تامین اجتماعی، میزان حق عائله‌مندی یا حق اولاد باید معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در ماه باشد. برای محاسبه حق اولاد بخش خصوصی، باید حداقل دستمزد روزانه آن سال را در عدد 3 ضرب کرد و حاصل را در تعداد فرزندان ضرب کرد. حق اولاد و عائله مندی در بخش دولتی به‌صورت زیر محاسبه می‌شود.

حق اولاد برای یک فرزند در بخش دولتی = 14% × ضریب سالانه × حداقل حقوق مبنا

عائله‌مندی در بخش دولتی= 70% × ضریب سالانه × حداقل حقوق مبنا

یکی از سوالات رایج این است که حق عائله مندی همسر چقدر است. از سال 1403 به هر کارگر (اعم از زن و مرد) مبلغ 500 هزار تومان، به‌عنوان حق عائله‌مندی یا همان حق همسر، پرداخت خواهد شد. جدول حق عائله مندی 1403 در ادامه آورده شده است.

مطابق جدول، کمک هزینه جدول عائله مندی در در قانون مدیریت خدمات کشوری از حق فرزند جدا است؛ اما در قانون بیمه تامین اجتماعی، چنین تمایزی در نظر گرفته شده است و فقط حق اولاد به واجدان شرایط، اعطا خواهد گردید.

حق اولاد و عائله مندی؛ از مزایای کارگران و کارمندان

یکی از سوالات پرتکرار درباره فیش حقوقی این است که حق عائله مندی چیست. افرادی که در مشاغل دولتی و خصوصی فعالیت می‌کنند و تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی هستند، درصورتی‌که فرزند داشته باشند می‌توانند از حق اولاد و عائله‌مندی نیز بهره‌مند شوند. همچنین از سال 1403 حق عائله مندی برای همسر نیز در نظر گرفته شده است. برای محاسبه و پرداخت حق عائله مندی و اولاد کسب‌و‌کارها، یکی از بهترین گزینه‌ها استفاده از نرم‌افزارهای سپیدار سیستم است. نرم افزارهای سپیدار برای مدیریت هوشمندانه شرکت‌های کوچک، اصناف و فروشگاه‌ها مناسب هستند و امور مالی شما را به بهترین شکل سامان می‌دهند.