تاباندن نور بر ابهامات استراتژی مالیاتی دولت

قیمت ۳۶۰- مالیات بر عایدی سرمایه در حال چکش‌کاری در مجلس است، همزمان ابهامات فراوانی درباره شیوه مالیات‌ستانی دولت شنیده می‌شود و نگرانی‌ها باقی‌ست. سازمان امور مالیاتی هم دست به کار شده و سخنگوی خود را مامور کرده تا پرده از هرچه به مالیات مربوط می‌شود، بردارد و با پاسخ به سوالات از حجم نگرانی‌ها بکاهد.

به گزارش قیمت ۳۶۰؛ مالیات، یکی از ابزار‌های اصلی ابراهیم رئیسی برای رسیدن به شعار اصلی دولتش یعنی گذر از اقتصاد نفتی است. دولت تصمیم گرفته که اقتصاد ایران دیگر بهشت فراریان مالیاتی نباشد. پافشاری و اصرار دولت برای رسیدن به چنین هدفی در بودجه ۱۴۰۳ نیز به‌وضوح دیده می‌شود. آنچه دولت برای مهم‌ترین سند مالی کشور در نظر گرفت، رشد ۵۰ درصدی درآمد‌های مالیاتی بود. اما در مقابل درآمد‌های نفتی ۱۶ درصد کمتر از سال ۱۴۰۲ برآورد شدند. اما هر وقت صحبت از مالیات می‌شود، به نظر می‌رسد ترسش بیشتر برای مردم و فعالان اقتصادی واقعی است تا فراریان مالیاتی و آن‌هایی که پشت اقتصاد خاکستری پنهان شده‌اند.

کدام مشاغل مالیات نمی‌دهند؟

مالیات با طرح جزئیات مالیات بر عایدی سرمایه به بحث داغ این روز‌ها تبدیل شده است. بعد از آنکه مشخص شد این طرح در مجلس تعیین تکلیف شده است، بار دیگر سوالات و ابهامات فراوانی در فضای رسانه‌ای کشور در این باره مطرح شد. حالا به نظر می‌رسد سازمان امور مالیاتی سخنگوی خود را موظف کرده تا توضیحاتی درباره آنچه که قرار است در این سازمان اتفاق بیفتد به افکار عمومی ارائه دهد تا ابهامات رفع شوند و شفافیت جای آن‌ها را بگیرند.

یکی از سوالاتی که مهدی موحدی به آن پاسخ داده، این است که قرار است چه مشاغلی مالیات ندهند؟ سازمان امور مالیاتی در صدد است تا ماده ۸۱ قانون مالیات‌های مستقیم را اجرا کند که بر اساس آن کشاورزان که انواع و اقسام رسته‌ها از جمله دامپروری و زنبورداری را شامل می‌شود، قرار نیست مالیات بدهند.

بخشی از معافیت‌ها، شامل پایه‌های مالیاتی هم می‌شود که از آن جمله می‌توان به سود بانکی اشاره کرد؛ حدود ۴۰ درصد اقتصاد کشور، یا مشمول مالیات نیست یا معاف از مالیات است.

موحدی درباره حساب‌های شخصی و تجاری سلبریتی‌ها هم گفته که این حساب‌ها شناسایی شده‌اند و حتی شرکت‌های تبلیغاتی همکار با آن‌ها هم مورد رصد هستند و بعضی از آن‌ها مالیات هم می‌دهند. در واقع یکی از برنامه‌های سازمان امور مالیاتی این است که با استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی موجود، حساب‌های تجاری را شناسایی و از آن‌ها مالیات بگیرد.

مالیات چه کسانی قسطی پرداخت می‌شود؟

مالیات چه کسانی قسطی پرداخت می‌شود؟ موحدی در این باره هم گفته که اگر کشانی امسال فروش زیر ۱۸ میلیارد تومان سالانه داشته باشند، تبصره ۱۰۰ شامل حال‌شان می‌شود که این یعنی مالیات محاسبه شده برای آن‌ها به صورت قسطی دریافت می‌شود.

سال ۱۴۰۰ معادل ۸۸ درصد سهم مالیات کشور توسط پنج درصد مودیان داده شده که بیشتر آن‌ها شرکت‌های بزرگ هستند. بخشی از معافیت این شرکت‌ها بر اساس قانون است که البته قرار است پیشنهاداتی برای سقف‌گذاری روی معافیت‌ها از سوی سازمان امور مالیاتی ارائه شود.

اتباع مالیات می‌دهند؟

تکلیف مالیات‌ستانی از اتباع خارجی چه می‌شود؟ فرقی نمی‌کند هر فرد خارجی که بخواهد در ایران فعالیت داشته باشد، زیر سایه مالیات‌های مستقیم قرار می‌گیرد. در طرح مالیات بر عایدی سرمایه هم داستان از این قرار است که تمام اشخاص حقوقی و حقیقی غیر ایرانی، باید مالیات بدهند.

تکلیف طلافروشان چه می‌شود؟

از آنجایی که اعتراض طلافروشان از ابتدای دی ماه سال گذشته شروع شده و کماکان به قوت خود باقی است. موحدی در این باره هم توضیحاتی را ارائه کرده است. به گفته سخنگو، اعتراض این صنف به مالیات نیست بلکه آن‌ها به ثبت اطلاعات‌شان در سامانه جامع تجارت اعتراض دارند که ظاهرا تعاملاتی صورت گرفته و دیگر نیازی به ثبت مجدد اطلاعات در سامانه مودیان نیست.

سخنگو خیال طلافروشان را راحت کرده و گفته که اگر اطلاعات موجودی طلای خود را ثبت کنند، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نخواهند شد، چون اصولاً آن قانون مربوط به افراد غیر تجاری است. بخش دیگری از سخنان او هم به توضیح درباره طلای زینتی اختصاص داشت که بر اساس آن، طلای زینتی تا ۱۵۰ گرم معاف از مالیات بر عایدی سرمایه است.

آنطور که موحدی گفته خریداران ۱۰۰ دستگاه خودرو هم نباید نگران باشند، چون مالیاتی به آن‌ها اختصاص داده نمی‌شود. البته اگر قراب باشد این ۱۰۰ خودرو را بفروشند و سودی به دست بیاورند، مالیاتش را هم باید بدهند. در ضمن، در این طرح کسانی که برای خود، همسر و فرزندانشان خودرو خریداری می‌کنند، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نمی‌شوند.

برقراری عدالت در برنامه‌ دریافت مالیات

فعالان اقتصادی با نیم‌نگاهی به وضعیت کشور‌های توسعه‌یافته، به این نکته اشاره دارند که اگر قرار باشد مالیات افزایش یابد، باید در دوره رونق باشد تا به توسعه و رفاه منجر شود. در غیر اینصورت مالیات بیشتر به معنای خاموش شدن چراغ بنگاه‌های اقتصادی است.

حداقلی‌بگیران هم که حقوق‌شان برای سال جاری حدود ۲۰ درصد بالا رفته، نگران فشار مالیات بر مصارف‌شان هستند. حق هم دارند؛ اطلاعاتی که سال قبل از زبان سخنگوی سازمان امور مالیاتی شنیده شد، مهر تاییدی است بر نگرانی آنها. در شرایطی که یک کارمند معمولی که سال قبل ماهانه ۱۰ میلیون تومان حقوق دریافت می‌کرد، سالانه پنج تا شش میلیون تومان مالیات می‌داد، حدود ۹۰ درصد از صاحبان اصناف و مشاغل کمتر از ۱۰ میلیون تومان در سال مالیات می‌دادند.

دولت می‌گوید مردم و صاحبان مشاغل نگران نباشند، چون با هوشمندسازی سیستم مالیاتی تمام تلاشش بر این است که عدالت مالیاتی محقق شود.