راز رکود بورس
صنایع بزرگ بورسی، در روز‌هایی که دلار نیما و آزاد اختلاف نسبتا بالایی به لحاظ قیمت دارند، کارنامه ضعیفی را از خود ارائه دادند
کدال شاهد گزارش‌های ناامیدکننده شرکت‌ها در فصل بهار بود. مجموع ۳۸۲ نماد تولیدکننده بورسی در اولین فصل، تنها ۱۴۹ همت سود خالص، ثبت کردند. این میزان، نسبت به بهار سال قبل، افت ۷ درصدی را نشان میدهد. همچنین سود دلاری صنایع طی این مدت، کاهش ۱۵ درصدی داشته است.
بیشتر بخوانید: چهار عامل کلیدی در رشد بازار سرمایه
صنایع بورسی برخلاف آنچه انتظار می‌رفت، بهار پررونقی را پشت سر نگذاشتند؛ به طوری که مجموع سود خالص صنایع بازار سهام (شامل ۳۸۲ نماد) در اولین فصل از سال، با کاهش ۷ درصدی نسبت به بهار سال قبل، به ۱۴۹ همت رسید. این درحالی است که کل سود سال قبل، ۶۴۲ همت گزارش شده است. همچنین شرکت‌های بورسی نسبت به زمستان سال قبل افت ۲۴ درصدی سودآوری را تجربه کرده‌اند.
صنایع فعال در بازار سرمایه، در مدت مذکور به لحاظ ارزی، سود ۳.۴ میلیارد دلاری را برای بورس حاصل کردند که نسبت به بهار سال قبل، ۱۵ درصد کاهش یافته است. حاشیه سود شرکت‌های بورسی نیز از ۱۶ درصد در زمستان گذشته به ۱۳ درصد در بهار سال‌جاری رسیده است. یکی از دلایل اصلی وضعیت فاجعه بار گزارش ها، عدم‌رشد دلار نیما مطابق با دلار آزاد و هزینه‌های تورمی شرکت‌هاست. در بهار سال‌جاری نرخ نیما به طور میانگین ۴۱ هزار و ۵۰۰ تومان بوده؛ این درحالی است که با نرخ ۳۷ هزار تومانی بهار سال قبل، اختلاف ۹ درصدی داشته است. علاوه بر این، اختلاف نرخ صادراتی و داخلی برخی از صنایع بزرگ به دلیل سرکوب نرخ دلار نیمایی، ضربه‌ای بر پیکره بازار سهام وارد آورده است.
ضربه خوردن صنایع بزرگ از رانت نیمایی
صنایع بزرگ بورسی، در روز‌هایی که دلار نیما و آزاد اختلاف نسبتا بالایی به لحاظ قیمت دارند، کارنامه ضعیفی را از خود ارائه دادند. بررسی‌ها نشان میدهد، در حالی میانگین دلار نیما، در بهار سال‌جاری از ۴۱ هزار تومان عبور کرده است. علاوه بر این، دلار ۴۱ هزار تومانی سامانه نیما، با نرخ ۳۷ هزار تومانی بهار سال قبل تنها اختلاف ۹ درصدی دارد.
این در حالی است که هزینه شرکت‌ها حداقل به اندازه تورم یعنی حدود ۳۰ درصد افزایش یافته است. البته در برخی از صنایع، هزینه‌های سرسام آور حمل‌ونقل و انرژی و رشد فراتورمی آن، باعث کاهش شدید سودآوری شده است. صنعت فولاد، به‌عنوان صنعتی تاثیرگذار بر روند بازار سرمایه، هرچند گزارش درآمدی خوبی را از خود ارائه داد، اما گزارش سودآوری این صنعت اصلا جذاب نیست. این درحالی است که فولادی‌ها به دلیل فروش قابل‌توجه در بورس‌کالا با نرخ‌های معاملاتی بالا، بخش بزرگی از دادوستد‌های خود را با دلار حوالی ۵۰ هزار تومان انجام دادند.
این صنعت در بهار سال‌جاری حدود ۴۰ همت سود ساخته که نسبت به بهار سال قبل، افت ۱۶ درصدی را تجربه کرده است. حاشیه سود این صنعت نیز از ۳۱درصد بهار سال قبل به ۲۶ درصد در اولین فصل از سال ۱۴۰۳ رسیده است. ریسک‌های متعدد این صنعت سبب شده است تا همچنان نسبت قیمت به سود کل آن پایین‌تر از میانه تاریخی آن باشد. تنها «فسپا» و «فلوله» موفق شدند درآمد خود را نسبت به بهار سال قبل افزایش دهند.
این در حالی است که درآمد ارزی این صنعت نیز نسبت به بهار سال گذشته، کاهش ۲۳ درصدی داشته است. در بورس‌کالا به‌رغم رونق فروش شمش فولاد، نرخ آهن اسفنجی در بهار کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرده است. صنعت فلزات گرانبهای غیر‌آهن، با محرک قیمت‌های جهانی موفق شده است P/E خود را بالاتر از میانه تاریخی خود نگه دارد. این صنعت با درآمد نزدیک به ۱۸ همتی خود تنها ۳ درصد از بهار سال قبل افزایش فروش را تجربه کرده است.
این در حالی است که حاشیه سود این صنعت از ۵۴ درصد به ۴۳ درصد رسیده است. در بورس‌کالا نیز شمش آلومینیوم در بهار سال‌جاری حدود ۱۳۸ میلیون تومان معامله شد که رکورد جدیدی را به ثبت رسانده است. برخلاف آلومینیوم، ارزش معاملات شمش روی در بهار افت قابل‌توجهی را در تالار نقره‌ای تجربه کرد، به طوری که با وجود رشد نرخ شمش روی و عبور آن از ۱۳۹ میلیون تومان، حال روی‌سازان خوب نیست.
نرخ کاتد مس نیز از ۵۰۰ میلیون تومان طی بهار سال‌جاری عبور کرد و ارزش معاملات کاتد در بورس‌کالا رکوردزنی کرد. پتروشیمی‌های بورسی به دلیل رشد قیمت دلار نیما، رشد قیمت جهانی محصولات و بالا ماندن قیمت نفت، محصولات خود را با قیمت بالا به فروش رساندند. اما این صنعت نیز به دلیل رشد فراتورمی هزینه ها، درآمد خود را با کاهش ۳ درصدی نسبت به بهار سال قبل به ۲۸ همت رسانده است. با این حال، حاشیه سود این صنعت با افت ۳ واحد درصدی از ۲۵ درصد به ۲۲ درصد رسیده است.
خوشبختانه اصلاح قیمت خوراک برخی از نماد‌های پتروشیمی به کمک بهبود اوضاع این صنعت آمده است. خبر‌هایی در خصوص تعدیل نرخ گاز طبیعی پتروشیمی‌ها و احتمال افزایش سود این شرکت‌ها نیز می‌تواند محرک بازار سرمایه باشد. به‌خصوص آنکه متانولی‌ها از این موضوع بسیار بیشتر از سایر صنایع منتفع خواهند شد. صنعت خودرو خوشبختانه موفق شده است، برخلاف صنایع دیگر، حاشیه سود خود را از منفی ۹ درصد به منفی ۷ درصد برساند. با این حال، خودرویی‌ها عملکردی ضعیف‌تر از زمستان را در کارنامه خود دارند. این صنعت زیان ۷ همتی را در بهار سال‌جاری به ثبت رسانده است. برخلاف دو خودرو‌ساز بزرگ، «خزامیا» یکی از بهترین گزارش‌های این صنعت را منتشر کرده است.
کانی‌های فلزی، صنعت بالادست فولادی‌ها در بهار، ۱۲ همت سودسازی داشتند. متاسفانه برخلاف ثبات درآمدی این صنعت و رشد نرخ فروش بهار در بورس‌کالا، سود‌ها چندان جذاب نیست؛ به طوری که این صنعت پرهزینه، حاشیه سود خود را از ۳۵ درصد بهار سال قبل به ۲۸ درصد در بهار سال‌جاری رسانده است. این در حالی است که حاشیه سود زمستان ۴۴ درصد بوده است. در این میان تنها «کنور» گزارش خوبی را ارائه داده است.
صنعت اوره، با محرک قیمت‌های جهانی و نرخ مناسب گاز طبیعی خوراک روز‌های خوبی را تجربه می‌کند؛ به‌طوری که به‌رغم کاهش شدید درآمد‌ها در زمستان، فروش این صنعت در بهار با رشد ۷۳ درصدی نسبت به زمستان، کمبود‌های فصل قبل را تا حدودی جبران کرد. با این حال، هنوز سطح سودسازی صنعت با بهار سال قبل، برابر است.
نرخ خوراک این صنعت با نرخ ۵ هزار تومان محاسبه شده است. اگر دولت در نرخ خوراک این صنعت دست‌درازی نکند، احتمالا با دلار نیمای فعلی که تفاوت چندانی با نرخ بهار سال قبل ندارد، سودسازی مشابه سال قبل در انتظار صنعت است، اما با رشد قیمت جهانی اوره و تعدیل دلار نیما در تابستان، احتمال ایجاد سود شگفت‌آور در این صنعت بعید به نظر نمی‌رسد.
صنعت فرآورده‌های نفتی، در بهار سال‌جاری رشد ۱۴ همتی داشت. این میزان نسبت به بهار سال قبل، کاهش ۵۰ درصدی داشته است. یکی دیگر از شرکت‌هایی که بدترین گزارش‌ها را به بازار ارائه داده‌اند، پالایشی‌ها هستند. صنعت پالایشی به دلیل مشکلات عملیاتی که دولت برای آن ایجاد کرده است، همچنان با ریسک‌هایی همراه است.
رشد شدید هزینه‌های عملیاتی و عدم‌تناسب آن با رشد فروش، عامل اصلی این وضعیت است. عدم‌شناسایی سود تسعیر ارز در سال قبل نیز یکی از عوامل مهم کاهش درآمد‌های عملیاتی در صنعت پالایشی است. همه این موارد در حالی است که در بازار‌های جهانی کرک‌اسپرد پالایشی‌ها نسبت به بهار سال قبل تغییر قابل ملاحظه‌ای را نشان نمی‌دهد.
صنعت سیمان، در بهار سال‌جاری ۴.۷ همت سود ساخت و موفق شد درآمد خود را با رشد ۲۳ درصدی نسبت به زمستان سال قبل، جبران کند. اما همچنان از بهار سال قبل ۶ درصد عقب‌تر است. حاشیه سود این صنعت نسبت به بهار سال قبل تغییر محسوسی نداشته؛ اما متاسفانه کاهش تولید سیمان توسط شرکت‌ها عامل ایجاد مشکلات فوق شده است.
تایرسازان در کانون توجه ریالی‌ها
در میان صنایع کوچک نیز شرایط مشابه صنایع کامودیتی محور و دلاری است؛ چرا که این صنایع نیز به خاطر عدم‌رشد قیمت دلار نیما، موفق به دریافت افزایش نرخ فروش نشدند. برخی از صنایع نظیر محصولات کشاورزی و زراعی، به دلیل تثبیت نرخ ارز ترجیحی، حال و روز خوبی را تجربه نمی‌کنند. برخی از صنایع مانند شوینده سازها، وسایل‌خانگی و دارو که برخی از مواد اولیه خود را از طریق واردات تامین می‌کنند، مشکلات تامین ارز و نقدینگی دارند و رشد شدید هزینه‌های مالی و عمومی در این صنایع، انگیزه را برای نوسان‌گیری در نماد‌های کوچک گرفته است.
در این میان، تنها قند و شکری‌ها با افزایش حاشیه سود همراه بودند. لاستیک سازها نیز با رشد حیرت انگیز درآمد خود طی بهار سال‌جاری در میان صنایع بورسی شگفتی‌ساز شدند. صنعت دارو با سود ۳.۵ همتی در میان صنایع ریالی، موفق شده است سود خالص خود را نسبت به زمستان قبل، ۳۳ درصد افزایش دهد و حاشیه سود این صنعت از ۱۶ درصد به ۱۱ درصد در بهار سال‌جاری رسیده است.
مشکل تامین ارز و نقدینگی در این صنعت هزینه‌های مالی را بیشتر از رشد فروش افزایش داده است. اهرم مالی این صنعت موجب شده است تا علاوه بر کاهش حاشیه سود ناخالص، سود عملیاتی دارویی‌ها نیز با کاهش همراه شود. ثبات ارز ترجیحی هنوز گریبانگیر صنعت محصولات کشاورزی است.
دولت سیزدهم بار‌ها درصدد حذف ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی برای این صنایع بود؛ اما همچنان مشکل عدم‌افزایش نرخ محصولات و هزینه‌های سرسام‌آور تورمی در این صنعت، حاشیه سود خالص زراعی‌ها را از ۱۸ درصد در زمستان سال قبل به ۱۳ درصد رسانده است. ریسک‌های یادشده، درخصوص صنعت لوازم‌خانگی نیز صدق می‌کند. رشد هزینه‌های مالی و عدم‌دریافت افزایش نرخ محصولات به دلیل ثبات دلار نیما موجب شده است تا سود صنعت لوازم‌خانگی با کاهش ۷۲ درصدی نسبت به زمستان و افت ۴۰ درصدی نسبت به بهار سال قبل، به ۲۹۶ میلیارد تومان برسد.
صنعت لاستیک و پلاستیک که تایرساز‌ها را نیز شامل می‌شود، در بهار سال‌جاری بیش از همه صنایع موفق شد مجوز افزایش نرخ را دریافت کند. ضمن آنکه موجودی خوب مواد اولیه در برخی از شرکت‌های تایرساز و ثبات دلار نیما برای ورود مواد اولیه صنعت، سبب شده است تا خاصیت اهرمی عملیاتی در این صنعت، سودسازی آن را بهبود بخشد.
سود این صنعت با رشد ۷۹ درصدی نسبت به بهار سال قبل، به ۱.۴ همت رسیده است. این درحالی است که حاشیه سود تایرسازان برخلاف دیگر صنایع، از ۱۲ درصد به ۱۵ درصد در بهار سال‌جاری رسیده است. با وجود کاهش کیفیت سود نسبت به زمستان، اما بازدهی این صنعت نشان میدهد که اتفاقات خوبی برای صنعت افتاده است. صنعت شوینده، به‌عنوان یکی از صنایعی که عمده مواد اولیه خود را وارد می‌کند، با مشکلات تامین ارز دست و پنجه نرم می‌کند و اکنون به دلیل رشد شدید هزینه‌های مالی، با افت سودآوری همراه شده است و به‌جز پدیده شیمی قرن، حال سایر نماد‌ها چندان خوب نیست.
سود این صنعت با افت ۷۹ درصدی نسبت به بهار سال قبل و کاهش ۱۱ درصدی نسبت به بهار گذشته، به ۷۷۹ میلیارد تومان رسیده است. خبر احتمال آزادسازی قیمت خودرو آن قدر پرحاشیه بود که تصویر آن بر صورت‌های مالی قطعه سازان ننشست؛ به‌طوری که همچنان این صنعت به دلیل مشکلات صنعت پایین‌دست خود، با ریسک‌هایی همراه است. سود خالص این صنعت نسبت به بهار سال قبل افت ۳۳ درصدی را تجربه کرد و به زیر ۵۰۰ میلیارد تومان رسید.
خوشبختانه در میان این صنعت، نماد‌هایی با P/E پایین، سود‌های خوبی ساختند. «خپویش»، «خلنت»، «ختراک»، «ختور»، «خزر»، «خفنر»، «خشرق»، «خکار» و «خموتور»، بهترین نماد‌های این صنعت هستند. صنعت کاشی و سرامیک نیز سود ۳۱۸ میلیارد تومانی خود را با افت ۲۲ درصدی نسبت به بهار سال قبل، شناسایی کرده است. با وجود مشکلات عدیده این صنعت، از جمله عدم‌تحقق وعده‌های دولت برای ساخت مسکن، حاشیه سود کاشی سازها ثبات بالایی نسبت به سایر صنایع دارد. البته همچنان مشکلات نقدینگی و رشد هزینه‌های مالی این صنعت را در معرض کم توجهی سهامداران قرار داده است.
کانی‌های غیرفلزی چشم خوردند. صنعتی که تا سال قبل با رشد چشمگیر سودآوری مواجه شده بود، امسال با افت شدید سودسازی تنها ۱۲۶ میلیارد تومان سود ساخته است. سقوط شدید حاشیه سود این صنعت از ۳۴ درصد به ۱۰ درصد نیز قابل‌توجه بوده است. کاهش قابل‌توجه تولید به دلیل رکود حاکم بر این صنعت و رشد سرسام‌آور هزینه‌ها موجبات این وضعیت اسفناک را پدید آورده است.
