پیش‌بینی بورس؛ سه سناریو در انتظار بازار سرمایه

بورس تهران بیش از هزار روز است که از اوج تاریخی خود در تابستان ۱۳۹۹ عبور کرده و با افت شاخص کل به زیر دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد، عملکرد ضعیفی نسبت به بازارهای موازی مانند دلار، سکه، مسکن و خودرو داشته است.

بیشتر بخوانید: واریز سود برای بیش از سه میلیون سهامدار

افزایش ۱۷۰ درصدی دلار، بیش از ۲۸۰ درصدی سکه، مسکن و خودرو و تورم ۲۸۲ درصدی در این مدت، سرمایه‌گذاران را نسبت به بورس بدبین کرده و مفهومی به نام «تله خرسی» را به وجود آورده که نشان‌دهنده رکود و بدبینی شدید در بازار است. برخی کارشناسان معتقدند که این وضعیت به زودی تغییر خواهد کرد و بورس تهران می‌تواند به روند صعودی بازگردد.

بورس تهران پس از هزار روز: از اوج تا رکود

 بیش از هزار روز از زمانی که بورس تهران در تابستان ۱۳۹۹ به اوج خود رسید، می‌گذرد. در آن زمان، شاخص کل بورس به دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد رسیده بود، اما اکنون این شاخص کمی پایین‌تر از آن سطح قرار دارد. در این مدت، بازارهای موازی مانند دلار، سکه، مسکن و خودرو عملکردی بسیار بهتر از بورس تهران داشته‌اند. دلار با افزایش ۱۷۰ درصدی، سکه، مسکن و خودرو با بیش از ۲۸۰ درصد رشد و تورم با ۲۸۲ درصد افزایش، نشان‌دهنده خسران‌زدگی سرمایه‌گذاران بورس تهران است. این وضعیت باعث شده تا بسیاری از سرمایه‌گذاران به آینده بورس تهران بدبین شوند و با مفهومی به نام «تله خرسی» مواجه شوند.

تله خرسی در بورس تهران

«تله خرسی» اصطلاحی است که در ادبیات مالی به دوران رکود و بدبینی شدید در بازارها اشاره دارد. در این شرایط، بسیاری از سرمایه‌گذاران تصور می‌کنند که روند نزولی ادامه‌دار خواهد بود و بر روی افت بیشتر بازار شرط می‌بندند. اما ناگهان قیمت‌ها تغییر مسیر می‌دهند و روند صعودی آغاز می‌شود. این وضعیت می‌تواند زیان‌های بزرگی برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشد. برخی کارشناسان معتقدند که سرمایه‌گذاران بورس تهران نیز در چنین تله‌ای گرفتار شده‌اند و به زودی از این وضعیت پشیمان خواهند شد.

مثلث طلایی تحلیل بازار سهام

برای تحلیل بورس تهران می‌توان از سه منبع کسب بازدهی استفاده کرد: رشد واقعی سود شرکت‌ها، رشد اسمی سود شرکت‌ها و سطح ارزش‌گذاری. رشد واقعی سود شرکت‌ها به معنای افزایش مقدار کالا یا خدمات تولیدی و رشد بهره‌وری است. رشد اسمی سود شرکت‌ها نیز به معنای افزایش مبلغ فروش به‌دلیل تورم و افزایش قیمت‌ها است. سطح ارزش‌گذاری نیز نشان‌دهنده ارزش سهام شرکت‌ها بر اساس نرخ بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران است.

شانس رشد واقعی بورس تهران

بیش از ۷۰۰ بنگاه اقتصادی در بورس تهران فعالیت می‌کنند که در صورت بهبود شرایط اقتصادی و دستیابی به رشد اقتصادی بالا، می‌توانند سودآوری خود را افزایش دهند. اما در شرایط فعلی، بسیاری از تحلیلگران رشد بالای اقتصادی را در کوتاه‌مدت و میان‌مدت پیش‌بینی نمی‌کنند و به همین دلیل، رشد واقعی بورس تهران نیز محدود خواهد بود.

رشد اسمی بورس و نقش دلار و تورم

رشد اسمی بورس تهران می‌تواند از طریق افزایش نرخ ارز، تورم و قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها محقق شود. نرخ دلار و تورم اثرات مهمی بر سودآوری شرکت‌های بورسی دارند. در حال حاضر، انتظارات تورمی و سیاست‌های ارزی نقش مهمی در تعیین نرخ دلار دارند. دولت جدید احتمالاً اصلاحاتی در سیاست‌های ارزی و اقتصادی انجام خواهد داد که می‌تواند تأثیر مثبتی بر رشد اسمی بورس تهران داشته باشد.

نقش قیمت جهانی کامودیتی‌ها

بیش از ۴۰ درصد از ارزش بازار بورس تهران در اختیار شرکت‌های کامودیتی‌محور است که علاوه بر نرخ دلار، از نوسان قیمت‌های جهانی فلزات و کالاهای پایه نیز تأثیر می‌پذیرند. با توجه به پیش‌بینی‌های مربوط به کاهش نرخ‌های بهره و سیاست‌های انبساطی بانک‌های مرکزی جهان، احتمال افزایش قیمت‌های جهانی وجود دارد که می‌تواند به نفع بورس تهران باشد.

هواشناسی بورس از کانال ارزش‌گذاری

اقبال سرمایه‌گذاران به بورس تهران در شرایط فعلی پایین است و برای بازگشت آن نیاز به زمان و اصلاحات اقتصادی است. نرخ بهره اسمی و انتظارات تورمی نیز عوامل مهمی هستند که بر روند بورس تأثیر می‌گذارند. در شرایط فعلی، بازارهای موازی همچون دلار، سکه، خودرو و مسکن نیز در رکود هستند که می‌تواند سرمایه‌ها را به سمت بورس تهران جذب کند.

سناریوهای پیش‌روی بورس تهران

برای بورس تهران سه سناریوی بدبینانه، میانه و خوشبینانه می‌توان متصور شد. در سناریوی بدبینانه، رشد واقعی بورس صفر و رشد اسمی ۱۰ تا ۱۵ درصد خواهد بود. در سناریوی میانه، رشد واقعی ۲ تا ۳ درصد و رشد اسمی ۱۵ تا ۲۰ درصد پیش‌بینی می‌شود. در سناریوی خوشبینانه، رشد واقعی ۳ تا ۵ درصد و رشد اسمی ۲۵ تا ۳۰ درصد همراه با افزایش نسبت P/E به محدوده ۵ /۶ تا ۷ واحد ممکن است.