فرازوفرودهای بازار اقتصاد ایران در سال 1402؛ ربع سکه پرچمدار کسب بازدهی در بازار طلا

قیمت ۳۶۰- اقتصاد ایران سال ۱۴۰۲ را پشت سر گذاشت‌، بازارها فراز و فرود خود را در این سال هم طی کردند، ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک در کنارتصمیمات و اقدامات سیاست‌گذاران اقتصادی اثر خود را بر اقتصاد کشور گذاشت و اکنون کارنامه بخش‌های مختلف اقتصاد کشور در حال ارزیابی است. بازارها و فعالان اقتصادی کارنامه بخش‌های مختلف اقتصاد کشور را ارزیابی می‌کنند و با توجه به تاخیری که در ارایه آمار رسمی بخش‌های مختلف اقتصاد وجود دارد،  در این گزارش با توجه به اطلاعات در دسترس از پارامتر قیمت در بازارها به بررسی بازدهی یکساله تعدادی از بازارها پرداخته می‌شود.

بازدهی دلار چقدر شد؟

بازار ارز و قیمت دلار آزاد یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر رشد و بازدهی قیمتی سایر بازارهاست، بررسی روند کلی بازارهای مختلف نشان می‌دهد که در چندسال گذشته دلار رهبری بازارها را در دست داشته و غالبا در ابتدا دلار حرکت کرده و سپس سایر بازارها به دنبال آن به راه افتاده‌اند. در حقیقت بازارها چشم انداز خود از دلار را در تعیین جهت و مسیر حرکتی خود مدنظر قرار داده‌اند. بررسی دقیق‌تر از اظهار نظرهای رییس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد درباره تورم نیز تایید میکند که سیاست‌گذاران اقتصادی هم به نقش تعیین کننده دلار توجه دارند.

در سال جاری بانک مرکزی با اعمال سیاست‌های انقباضی مانند افزایش سود سپرده بانکی و سیاست‌های کنترل ترازنامه سعی کرده تا با کاهش رشد نقدینگی، تورم را مهار کرده و بازارها را کنترل کند.

شاخص تورم در سال جاری کانال ۴۰ درصدی را از دست داد. اسکناس آمریکایی هم در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ نسبت به پایان سال قبل بازدهی ۲۵.۸ درصدی را ثبت کرد. سقف سالانه قیمت دلار در سال ۱۴۰۲ در آخرین روز معاملاتی اسفند‌ماه ثبت شد و تحلیلگران معتقدند مهم‌ترین پارامتر اثر گذار در شرایط کنونی بازار ارز انتظارات است که در صورتی که کنترل شود دلار آرام خواهد بود.

 ربع سکه پیشتاز شد

بازار طلا بازار جانشین ارز است که هم‌زمان و موازی بازار ارز حرکت می‌کند، بازیگران مشترکی با طلا دارد و در شرایطی که معامله در بازار ارز غیرقانونی است معامله گران بیشتری را به خود جذب می‌کند.

طلای آب‌شده، کمترین بازدهی را در یک سال گذشته در بازار طلا کسب کرده است، رشد ۲۳.۶ درصدی، عایدی طلای آب شده است که در یک سال گذشته نصیب دارندگان طلای آب‌شده گشته است.

در نقطه مقابل طلای آب‌شده، ربع سکه پرچمدار کسب بازدهی در بازار طلا بوده‌است و بیشترین بازدهی را در این بازار از آن خود کرده است. رشد ۲۸.۵ درصدی برای ربع سکه در سال ۱۴۰۲ ثبت شده‌است. غالبا حباب ربع سکه بیشتر از سکه است و بیشتر از سکه رشد میکند زیرا ربع سکه پذیرای سرمایه‌های خرد است و برای سرمایه‌گذاری و هدیه هم از جانب سرمایه‌های خرد با تقاضای بیشتری از سایر اقلام بازار طلا مواجه می‌شود. عرضه اقلام سکه در مرکز مبادله ارز و طلا از اقدامات بانک مرکزی برای کنترل حباب سکه در بازار بوده است.

بازدهی سکه امامی و نیم سکه به ترتیب ۲۵.۹ و ۲۵.۴ درصد بوده است.

سال۱۴۰۲، سال بورس نبود

بازدهی شاخص کل بورس در سال جاری ۱۱.۹ درصد بوده است ولی شاخص هم‌وزن رشد ۲۶.۹ درصدی را ثبت کرده است. روند نزولی ارزش معاملات خرد نسبت به سقف خود در اردیبهشت‌ماه سال جاری و میانگین پایین ارزش معاملات خرد بازار سرمایه نشان میدهد که بازار سرمایه در یک سال گذشته نتوانسته انتظارات صاحبان سرمایه را برآورده کند، افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها باعث سقوط شاخص کل شد، غالبا در نیمه دوم سال بازار سرمایه با افزایش استقبال مواجه می‌شود ولی نیمه دوم سال ۱۴۰۲ برای سهامداران اینگونه نبود و بازار سرمایه همچنان راکد بود و در نهایت سپرده پذیری اوراق سپرده خاص رکود بازار سرمایه را تا پایان سال ادامه دار کرد تا شاخص کل نتواند سقف قیمتی اردیبهشت‌ماه را لمس کند.

علت برتری شاخص هم‌وزن در ایجاد بازدهی نسبت به شاخص کل، بازدهی بهتر برخی از گروه‌ها مانند انبوه‌سازی می‌باشد.

برخی از تحلیلگران بر این باور هستند که با توجه به عقب‌ماندگی بازار سرمایه از سایر بازارها، در فروردین سال جاری بازار سرمایه شرایط بهتری را تجربه خواهد کرد و در صورت کاهش ریسک و فشارها بر بازار سرمایه، فنر بازار سرمایه رها می‌شود و شرایط بهتری برای بورس رقم می‌خورد.

بازدهی متعادل بازارها در سال گذشته

 بررسی بازدهی بازارها در یک سال گذشته نشان می‌دهد که بازدهی هیچ بازاری از کانال ۲۰ درصدی فراتر نرفته است افزایش نرخ سود بین بانکی و کنترل نقدینگی بازارها را در سال گذشته متعادل‌تر نگه داشته و بازدهی همه بازارها کمتر از تورم بوده است. اختلاف بازدهی بازار ها با سپرده سالانه بانکی نشان می‌دهد که سود در سایر بازارها با توجه به ریسکی که پذیرفته‌اند طبیعی است.

در سال گذشته بیشترین بازدهی به دارندگان ربع سکه رسیده است و شاخص کل کمترین رشد را ثبت کرده‌است.