پشت‌پرده گرانی آجیل عید 1403
سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۰۰ هزارتن پسته در کشور تولید شد که به گفته نایب رییس هیات امنای انجمن ملی پسته ایران تا آذر ۱۴۰۲ حدود ۴۰ هزار تن محصول پسته تولیدی سال گذشته در انبارها باقی مانده بود. محصولی که می‌توانست به جای ماندگاری در انبار به کمک تنظیم بازار شب عید بیاید و با تبعیت از قانون عرضه و تقاضا منجر به کاهش قیمت پسته در بازار شب عید شود
قیمت ۳۶۰- «ایران دارای رتبه اول سطح زیر کشت باغات پسته جهان است و جایگاه دوم در تولید پسته را دارد.»
«نایب رییس هیات امنای انجمن ملی پسته ایران می‌گوید؛ سال گذشته حدود۲۱۰ هزار تن پسته خشک از ۴۵۰ هزار هکتار سطح زیر کشت تولید شد که دوبرابر رشد نسبت به سال ۱۴۰۱ داشت.»
«یورواستات از صادرات ۹۲ میلیون یورویی پسته ایران به اروپا در سال ۲۰۲۳ خبر داد و ایران را دومین صادرکننده پسته به اروپا در این سال معرفی کرد.»
جملات بالا تنها بخشی از خبرهایی است که حکایت از توان ایران در تولید پسته دارد. محصولی که از استقبال بالایی در بازارهای داخلی و خارجی برخوردار است. اما به دلیل قیمت بالا در ایران سال‌هاست که در سبد مصرفی مردم جایی نداشته و در صف کالاهای لوکس قرار گرفته است.
بهره‌وری در باغات پسته افزایش می‌یابد
با اینهمه داریوش سالم‌پور دفتر امور میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی از اقدامات افزایش بهره‌وری در باغات پسته به صورت پایلوت (آزمایشی) در سه استان عمده تولید کننده پسته کشور خبر داده و می‌گوید؛ این طرح در استان های کرمان، خراسان رضوی و یزد در حال اجرا است، می‌تواند سطح تولید این محصول را بالاتر ببرد.
به گفته این مقام مسوول تا بهمن ۱۴۰۲ بیش از ۸۰ هزار تن پسته به ارزش ۵۵۲ میلیون دلار صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۵۶ درصد از نظر وزنی و ۵۰ درصد از نظر ارزشی رشد داشته است.
ظرفیت صادرات ۱.۵ میلیارد دلاری
همچنین به گفته نایب رییس هیات امنای انجمن ملی پسته ایران، برآوردها نشان می‌دهد سال گذشته بین ۲۰۰ تا ۲۱۰ هزار تن پسته خشک در ۴۵۰ هزار هکتار سطح زیر کست تولید شده که نسبت به سال ۱۴۰۱ حدود دوبرابر رشد داشته است. جلیل کاربخش راوری تاکید دارد با توجه به میزان تولید، ایران امکان صادرات پسته به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار در سال را دارد.
نایب رییس هیات امنای انجمن ملی پسته ایران با اشاره به آمار تولید و صادرات این محصول باغی از واقعیت دیگری پرده برداشته و می‌گوید؛ سال ۱۴۰۱ میزان تولید پسته کشور ۱۰۰ هزارتن در سطح ۴۵۰ هزار هکتار بود که از این میزان حدود ۳۰ هزارتن به ارزش ۲۰۰ میلیارد دلار صادر شد. نکته قابل تامل آنجا که به گفته این فعال کشاورزی تا آذر ۱۴۰۲ حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار تن محصول پسته تولیدی سال گذشته (۱۴۰۱) در انبارها باقی مانده بود.
محصولی که می‌توانست به جای ماندگاری در انبار به کمک تنظیم بازار شب عید بیاید و با تبعیت از قانون عرضه و تقاضا منجر به کاهش قیمت پسته در بازار شب عید شود. اما نشد و در بازار شب عید امسال هم با انفجار قیمت آجیل مواجه بودیم. تا آنجا که آجیل همچنن در جمع لاکچری‌ترین و دور از دسترس‌ترین خوراکی‌های سبد معیشت باقی ماند.
بررسی داده‌های مرکز دولتی آمار نیز نشان می‌دهد در مدتی که از شروع به کار فعالیت دولت سیزدهم می‌گذرد تا پایان بهمن ۱۴۰۲، تورم آجیل در محصولات مختلف زیر ۱۰۰ درصد نبوده است.
قیمت عمده فروشی انواع آجیل و خشکبار اسفند ۱۴۰۲ به شرح زیر است:
اروپایی‌ها خریدار مغز پسته ایران
جدای از بازار داخلی بد نیست نگاهی هم به بازار خارجی این محصول پرطرفدار صادراتی بیندازیم.
یورواستات از صادرات ۹۲ میلیون یورویی پسته ایران به اروپا در سال ۲۰۲۳ خبر داد و ایران را دومین صادرکننده پسته به اروپا در این سال معرفی کرد. هرچند که براساس این گزارش صادرات پسته ایران به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۳ با کاهش ۱۷ درصدی نسبت به سال قبل از آن مواجه شده است. ایران در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۱۱۱ میلیون یورو پسته به اروپا صادر کرده بود.
عمده صادرات پسته ایران به اروپا در قالب مغز پسته بوده است. ایران در سال میلادی گذشته ۶۵ میلیون یورو مغز پسته و ۲۷ میلیون یورو پسته با پوست به اروپا صادر کرده است. صادرات مغز پسته ایران تنها ۴ درصد کاهش داشته؛ اما صادرات پسته با پوست با کاهش ۳۷ درصدی مواجه شده است.
آلمان مشتری دست اول پسته ایران
آلمان مهم‌ترین مشتری پسته ایران در اروپا طی سال ۲۰۲۳ بوده است. ۴۹ میلیون یورو از پسته صادراتی ایران به اروپا در سال ۲۰۲۳ به مقصد آلمان بوده است. ایتالیا با ۷ میلیون یورو و اسپانیا با ۵ میلیون یورو نیز از جمله خریداران پسته ایران در اروپا بوده‌اند. ناگفته نماند که اروپایی‌ها مشتری پسته امریکا و ترکیه هم هستند به طوری که آمریکا با صادرات ۶۴۰ میلیون یورویی بزرگ‌ترین صادرکننده پسته به اروپا بوده و ترکیه با صادرات ۵۱ میلیون یورویی نیز سومین صادرکننده پسته به اروپا در سال ۲۰۲۳ بوده است.
