حقوق باریستایی زیر خط رضایت؛ بی‌بیمه، بی‌حقوق، با دستمزد اندک
شغل باریستایی با وجود تخصص و مهارت بالا، همچنان یکی از کم‌درآمدترین مشاغل خدماتی است
به گزارش قیمت ۳۶۰، میانه‌ی حقوق دریافتی باریستاها در سال ۱۴۰۳ در تهران برابر با ۱۵ و در سایر شهرها برابر با ۱۲ میلیون تومان ثبت شده است. در حالی که میانه حقوق درخواستی آنها برای سال ۱۴۰۴ در تهران به ۲۱ و سایر شهرها به ۱۷ میلیون تومان رسیده است. این شکاف نشان می‌دهد بخش بزرگی از باریستاها، دستمزدی پایین‌تر از سطح انتظار و هزینه معیشت خود دریافت می‌کنند.
در صدک ۱۰ (کمترین سطح پرداخت)، باریستاها حقوقی حدود ۱۰ و ۱۱ میلیون تومان دریافت کرده‌اند، در حالی که حتی در این پایین‌ترین سطح، حقوق درخواستی برای سال جدید به ۱۲ و ۱۴ میلیون تومان رسیده است. این نشان می‌دهد حتی کم‌تجربه‌ترین باریستاها نیز متوجه شده‌اند دستمزد فعلی‌شان، پاسخگوی نیاز‌های حداقلی زندگی نیست.
در نقطه مقابل، باریستا‌های صدک ۱۰۰ (یعنی ۱۰ درصد بالایی بازار) حداکثر حقوق دریافتی ۲۷ میلیون تومان داشته‌اند، در حالی که حقوق درخواستی آنها برای سال جدید به ۳۸ میلیون تومان رسیده است. یعنی حتی خبره‌ترین باریستاها هم با درآمد مطلوب خود فاصله دارند.
نه تهران و نه شهرستان، مشکل ساختاری است
در تهران، میانه حقوق دریافتی باریستاها در سال گذشته حدود ۱۵ میلیون تومان و در دیگر شهرها ۱۱ تا ۱۵ میلیون تومان بوده است. این اعداد نشان می‌دهند که موقعیت جغرافیایی تنها بخشی از ماجراست. در واقع، حتی در تهران نیز شکاف میان حقوق واقعی و مورد انتظار وجود دارد. مشکل اصلی نه تهران است، نه شهرستان؛ بلکه رشد اقتصادی پایین و تعداد زیاد نیروی کار، عملا امکان چانه‌زنی را برای علاقمندان به کار از بین برده است.
باریستاها برخلاف تصور عمومی، تنها مسئول ریختن قهوه نیستند. آنها باید دانش فنی در مورد عصاره‌گیری، دمای دستگاه، کیفیت دانه، نسبت ترکیب و حتی تعامل با مشتری داشته باشند. با این حال، این تخصص پیچیده هنوز در بازار کار ایران به رسمیت شناخته نمی‌شود. بسیاری از کارفرماها، باریستا را همچنان در ردیف پیش‌خدمت یا نیروی خدماتی دسته‌بندی می‌کنند و حقوق او را بر همین مبنا پرداخت می‌کنند. نبود قرارداد‌های شفاف، و اشتغال در کافه‌های کوچک و غیررسمی باعث شده باریستاها اغلب بدون بیمه، با شیفت‌های طولانی و دستمزدی اندک کار کنند. همین وضعیت باعث شده که حقوق باریستاها حتی در شرایط مهارتی بالا نیز رشد نکند. باریستاها نیاز به بازتعریف دارند.
اگر سیاست‌گذاران بازار کار به‌دنبال بهبود نظام حقوق و دستمزد مشاغل خدماتی هستند، شغل باریستایی یکی از مهم‌ترین نقاط شروع است. با نهادینه‌کردن آموزش تخصصی، طراحی نظام رتبه‌بندی حرفه‌ای و تعریف قرارداد‌های شفاف می‌توان این حرفه را از شرایط فعلی نجات داد.
در غیر این صورت، باریستاها به‌رغم علاقه و مهارت، دلسرد می‌شوند و صنعت قهوه در ایران به سمت بی‌کیفیت‌شدن می‌رود. نادیده‌گرفتن حقوق این نیرو‌های کلیدی، به‌زودی بهایی سنگین برای برند‌های کافه‌ای و مشتریان خواهد داشت.
