پشت‌پرده ساخت مسکن 25 متری واقعا چیست؟
روز شنبه ۱۰ شهریورماه خبری از کلنگ‌زنی ساخت ۳ هزار و ۳۰۰ واحد ۲۵ متری در ماهدشت کرج منتشر شد؛ خبری که با واکنش‌های مختلفی همراه بود
بازار خرید و فروش مسکن در چند سال گذشته تورم بی‌سابقه‌ای را پشت سر گذاشته و اکنون مردم نه تنها قدرتی برای خرید خانه ندارند بلکه تأمین هزینه‌های مربوط به اجاره‌بها نیز هر روز برای آنها سخت‌تر می‌شود. از سویی دیگر سازندگان مسکن نیز گرفتار تورم مصالح ساختمانی، رشد قیمت زمین و بروکراسی پیچیده هستند.
استان تهران جمعیت زیادی دارد که این شاخص در کنار افزایش تورم این شهر را تبدیل به گران‌ترین شهر کشور کرده و وجود تقاضای زیاد برای مسکن، موجب ایجاد شگردهای زیادی برای ساخت آپارتمان شده است.
تکذیب ساخت خانه‌های ۲۵ متری کار به جایی نبرد
با توجه به مشکلاتی که در بخش قیمت و تقاضای مسکن استان تهران وجود دارد طی سال‌های اخیر خبرهای زیادی درباره ساخت خانه‌های ۲۵ متری مطرح شده است که همواره نیز از سوی مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس تکذیب شده و متولیان بر عدم ارائه مجوز برای ساخت چنین واحدهایی تاکید می‌کنند،. با این حال اتحادیه تعاونی‌های مسکن تهران بدون توجه به مخالفت مسئولان امر، نسبت به ساخت این واحدها بدون اخذ مجوز سماجت دارد.
همچنین از سوی دیگر در حالی که دولت سیزدهم در حال ساخت چهار میلیون واحد مسکونی طرح نهضت ملی مسکن بود، ایده ساخت خانه‌های ۲۵ متری نیز مطرح شد. البته ایده ساخت میکرو آپارتمان‌های ۲۵ متری از سوی اتحادیه تعاونی‌های عمرانی، راه به جایی نبرد و سال گذشته نظرات مخالف این طرح تا آنجا ادامه پیدا کرد که سرانجام وزارت راه و شهرسازی از اساس این خبر و اجرای این طرح را تکذیب کرد اما با این حال به نظر می‌رسد این تکذیبیه به معنای پایان طرح ساخت خانه‌های ۲۵ متری نبوده است.
مجوزی برای ساخت مسکن ۲۵ متری صادر نشده و نمی‌شود
در روزهای اخیر مجدداً خبر ساخت واحدهای ۲۵ متری در رسانه‌ها بازتاب یافت اما نکته اینجاست که سال گذشته نیز خبر ساخت خانه‌های ۲۵ متری دهان به دهان چرخیده بود و تا اندازه‌ای انتقادات را برانگیخت که وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهران از آن اعلام نارضایتی کردند و ماجرا تا آنجا ادامه پیدا کرد که در نهایت، طرح ساخت این واحدها با عنوان «مسکن اقتصادی» از سوی اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران دوباره روی کار آمد؛ طرحی که انتقادات و ابهامات زیادی به‌ویژه در مورد اخذ مجوز ساخت آن وجود دارد.
در همین راستا، روز شنبه ۱۰ شهریورماه در ماهدشت کرج، طی مراسمی کلنگ ساخت ۳ هزار و ۳۰۰ واحد ۲۵ متری به زمین زده شد اما این در حالیست که مدیرکل راه و شهرسازی استان البرز به این اقدام واکنش نشان داد و اعلام کرد: «اخباری مبنی بر اجرای طرح ساخت خانه‌های کوچک با متراژ ۲۵ متر مربع که پیش از این نیز چندین بار مطرح شده به گوش می‌رسد که وزارت راه و شهرسازی و اداره‌کل مستقر در استان در این خصوص شفاف اظهار نظر کرده است.»
به گفته او هیچ گونه مجوزی از سوی این وزارتخانه و اداره کل راه و شهرسازی برای ساخت مسکن‌هایی با متراژ ۲۵ مترمربع در هیچ برهه زمانی صادر نشده و از این پس نیز صادر نخواهد شد و اجرای چنین پروژه‌ای خارج از ضوابط و چارچوب قانون و اهداف وزارت راه و شهرسازی است؛ در ساخت مسکن حفظ کرامت انسانی مردم به‌صورت ویژه مدنظر قرار دارد و تحت هیچ شرایطی از این رویکرد عقب نشینی نخواهیم کرد.»
مسکن‌های ۲۵ متری در میان مدت به گرانی مسکن دامن خواهد زد
در این راستا فرشاد ایلاتی کارشناس مسکن با تاکید بر اینکه واحدهای مسکونی ۲۵ الی ۳۵ متری در میان مدت موجب گرانی مسکن در بازار می‌شود، گفت: الگوی واحدهای مسکونی متراژ پایین از زمان آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم تحت سیاست‌های پاک مطرح شد و الگوی مصرفی مسکن در ایران روز به روز متراژ مسکن با کاهش رو به رو شد و اگر بازار مسکن با همین روند پیش رود قطعاً الگوی مصرفی به متراژهای کمتر نیز خواهد رسید.
ایلاتی با بیان اینکه از ابتدای دهه ۷۰ تا به امروز الگوی کوچک‌سازی واحدهای مسکونی را در دستور کار نداشته ایم، تاکید کرد: باید نسبت به واحدهای کوچک متراژ تدابیر جدی اندیشیده شود تا این الگوی مصرفی وارد بازار مسکن نشود زیرا با فرهنگ ایرانی تطابقی ندارد. سیاست کوچک‌سازی واحدهای مسکونی قطعاً سیاست موفقی نبوده و نخواهد بود.
وی ادامه داد: البته باید نسبت به این موضوع توجه داشت که دولت نسبت به قانون فرزندآوری اهتمام ویژه‌ای دارد از این رو هر چه مساحت مسکن رو به کاهش بگذارد قطعاً افراد انگیزه‌ای برای تشکیل خانواده و توسعه جمعیت کشور نخواهند داشت.
ایلاتی خاطرنشان کرد: واحدهای مسکونی کوچک متراژ در اقتصاد نیز مفهومی ندارد؛ زیرا اگر تعداد سکونت در واحدهای کوچک متراژ افزایش پیدا کند نشان از کاهش قدرت خرید مردم است و در میان مدت موجب گرانی مسکن در بازار می‌شود. البته دولت طی ماه‌های اخیر موضع جدی خود را در راستای مخالفت با کوچک‌سازی واحدهای مسکونی اعلام کرده است.
ساخت واحدهای ۲۵ متری مسکن مانعی بزرگ برای قانون فرزند آوری
فرهاد بیضایی دیگر کارشناس حوزه مسکن نیز با تاکید بر اینکه واحدهای ۲۵ متری نباید به عنوان «مسکن اقتصادی» در بازار مسکن شناخته شوند، گفت: واحدهای مسکونی کوچک متراژ یا به اصطلاح «مسکن اقتصادی» در اقتصاد معنا و مفهومی ندارد زیرا اگر مسکن در واحدهای کوچک متراژ به تعداد زیادی در بازار مسکن عرضه شود، نشان از کاهش قدرت خرید مردم است و در میان مدت موجب گرانی مسکن در بازار می‌شود. البته دولت سال گذشته موضع جدی خود را در راستای مخالفت کوچک‌سازی واحدهای مسکونی اعلام کرده است اما به نظر می‌رسد متولیان این طرح توجه به مخالفت دولت ندارند.
کارشناس حوزه مسکن در ادامه تاکید کرد: متقاضیان این مسکن، قشر کوچک و غیرقابل اثرگذار در حوزه مسکن هستند. آنچه قیمت مسکن را تعیین می‌کند میزان تقاضا برای مسکن‌های با متراژ متوسط و بالا و عمدتاً در گروه‌های متوسط و بالای درآمدی است و همچنین دلالی‌هایی که در بازار مربوط به متقاضیان دهک‌های بالا انجام می‌شود، قیمت‌ها را متأثر می‌کند.
وی افزود: قیمت زمین به عاملی مهم در قیمت مسکن تبدیل شده است اما این یک عاملی است که توسط دلالان ایجاد شده چرا که در ایران کمبود زمین برای ساخت مسکن وجود ندارد و اگر ساخت واحدهای ۲۵ متری از تأمین مالی بخش خصوصی استفاده شود معضلی در بازار مسکن رخ نخواهد داد و به نظر می‌رسد اجرای این طرح بیشتر به عنوان بازاریابی مطرح شده است.
ضیایی خاطرنشان کرد: با توجه به تکذیبیه‌هایی که توسط مسئولان دولتی در مورد عدم اجرای طرح ساخت خانه‌های ۲۵ متری صورت گرفته، به نظر می‌رسد علاوه بر بازاریابی افراد پشت پرده به دنبال برند سازی نیز هستند.
