بحران بازار مسکن؛ مستاجران از شهرها فرار کردند!
بالا رفتن اجاره‌بها در شهرهها و درآمد پایین خانوارها سبب شده تا مستاجران به خانه‌های کوچک‌تر یا مناطق حاشیه‌ای کوچ کنند
به گزارش قیمت ۳۶۰؛ بازار مسکن ایران با رکودی عمیق و فرسایشی روبه‌رو شده که تحلیلگران از آن به‌عنوان «قفل معاملاتی دوطرفه» یاد می‌کنند. در این وضعیت، خریداران به دلیل کاهش قدرت خرید توان ورود به بازار را ندارند و فروشندگان نیز حاضر به پذیرش افت قیمت‌ها نیستند. نتیجه این کشمکش، بازاری ایستاست که نه رونق می‌گیرد و نه ریزش.
رکود تورمی؛ ترکیب مسموم بازار مسکن
کارشناسان معتقدند رکود تورمی که طی سال‌های اخیر شکل گرفته، حاصل سیاست‌های پولی ناپایدار، افزایش نرخ بهره، ضعف در نظام تسهیلات‌دهی و ناتوانی دولت در حمایت از تقاضای مسکن است. در حالی که قیمت ملک در پنج سال گذشته چندین برابر شده، درآمد واقعی خانوارها تغییر معناداری نداشته است.
فشار بی‌سابقه بر مستأجران
در این شرایط، اجاره‌نشینی به معضلی دامنه‌دار تبدیل شده است. با بالا رفتن اجاره‌بها و ثابت ماندن درآمدها، مستأجران ناچار به کوچ به خانه‌های کوچک‌تر یا مناطق حاشیه‌ای شده‌اند. فقدان نظام اجاره‌داری ساختاریافته در کشور، این مشکل را تشدید کرده و از سوی دیگر، تعیین سقف قانونی برای افزایش اجاره‌بها نیز به افزایش قراردادهای غیررسمی و اختلافات حقوقی منجر شده است.
در شرایطی که کشورهای توسعه‌یافته از ساخت مسکن اجاره‌ای توسط شهرداری‌ها یا بخش خصوصی حمایت می‌کنند، در ایران هنوز چنین سیاست‌هایی به مرحله اجرا نرسیده است. از طرفی، وام‌های موجود با نرخ بهره بالا و مبلغ ناکافی، عملاً کمکی به اقشار متوسط و ضعیف نمی‌کنند.
تنها مسیر خروج: رشد اقتصادی و عدالت مکانی
تحلیلگران اقتصادی تأکید دارند تنها راهکار خروج از این بن‌بست، تقویت بنیان‌های اقتصاد کلان است. رشد پایدار تولید، کنترل تورم، افزایش درآمد خانوارها و اجرای سیاست‌هایی مانند آمایش سرزمین و تمرکززدایی جمعیتی می‌تواند بخشی از فشار تقاضا را از روی کلان‌شهرها بردارد و بازار را به تعادل برساند.
با توجه به عدم تغییر چشمگیر در متغیرهای اقتصادی، پیش‌بینی‌ها حاکی از تداوم رکود تورمی در بازار مسکن طی سال ۱۴۰۴ است. اگر در ماه‌های آینده تحول اساسی در سیاست‌های کلان رخ ندهد، این رکود می‌تواند عمیق‌تر، فرسایشی‌تر و بحران‌آفرین‌تر شود؛ بحرانی که نه‌فقط مسکن، بلکه سایر بازارهای مرتبط را نیز تحت‌تأثیر قرار خواهد داد.
